ارزیابی دقت دانسیتومتری تصاویر دیجیتال غیر مستقیم

بیان مساله: در بسیاری از تحقیقات دندانپزشکی، تعیین میزان تخریب یا ساخت استخوان در اثر پیشرفت بیماری یا موفقیت درمان، از اهداف اصلی بشمار می رود. از آنج که چشم انسان قادر به تشخیص تغییرات اندک دانتسیته رادیوگرافیک نیست، برای محاسبات کمی، از روشهای دقیق تری چون دانسیتومتری دیجیتال مستقیم و غیرمستقیم یا دانسیتومتری اپتیک استفاده می شود.   هدف: مطالعه حاضر با اهداف تعیین دقت دانسیتومتری با یک روش جدید دیجیتال یعنی photoshop اصلاح شده انجام گردید.   روش بررسی: در این مطالعه که از نوع بررسی تست ها بود، از 37 نمونه محلول اوروگرافین با سه غلظت 5/12، 25 و 5/37% با شرایط یکسان روی فیلم های شماره 2 دندانی تصویر رادیوگرافیک، تهیه و توسط اسکنر دیجیتایز شد. از هر تصویر منطقه ایی به ابعاد 800×800 پیکسل جدا و با فرمت jpeg فشرده و ذخیره گردید. میانگین ارزش پیکسلی هر تصویر به صورت عددی بین 0 تا 255 با استفاده از الگوریتم نوشته شده در matlab 6.1 محاسبه گردید. همبستگی بین غلظت نمونه و مقادیر عددی محاسبه شده برای هر تصویر با آنالیز رگرسیون و معنی داری اختلاف عددی محاسبه شده برای غلظت های مختلف با استفاده از آنالیز واریانس یک طرفه (anova) بررسی شد. برای آزمون اختلاف گروه ها به صورت دو به دو از tukey hsd استفاده گردید؛ همچنین از آزمون آلفا کرونباخ برای بررسی تکرارپذیری روش در اندازه گیری های سه گانه استفاده شد.   یافته ها: آنالیز رگسیون همخوانی بین غلظت و میانگین ارزش پیکسلی محاسبه شده را قوی (882/0 r= ) نشان داد؛ اختلاف میانگین ارزش پیکسل ها برای غلظت های مختلف نیز معنی دار بود (0001/0 p= )؛ همچنین ضریب تکرارپذیری مناسبی در مورد بررسی های مکرر یک نمونه (96/99= α ) و نمونه های مشابه (98/99= α ) حاصل گردید.   نتیجه گیری: دانسیتومتری به روش photoshop اصلاح شده، به علت دقت بالا، سهولت استفاده و عدم نیاز به دانسیتومتری می تواند جایگزین مناسبی برای روش دانسیتومتری معمولی یا اپتیک باشد.